ΛΙΒΥΗ.ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΗΓΕΜΟΝΙΑ
Οι εξελίξεις στη Λιβύη και η πολυεθνική ιμπεριαλιστική επέμβαση έκαναν αρκετά φανερά μερικά νέα χαρακτηριστικά στη διεθνή πολιτική σκηνή. Από τη δεκαετία του 1970 ήδη είχαν δημιουργηθεί οι συνθήκες που επέβαλλαν τις μεταβολές στη διεθνή πολιτική οι οποίες και ακολούθησαν. Στις αρχές της δεκαετίας οι ΗΠΑ από πλεονασματικές άρχισαν να γίνονται ελλειμματικές. Τα χρόνια πουν ακολούθησαν το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου δεν έφεραν μόνο την ηγεμονία στο Δυτικό κόσμο, και ίσως και στον κόσμο ολόκληρο, των ΗΠΑ αλλά και μια από τις χρυσές περιόδους του καπιταλισμού. Ήταν μάλλον η τελευταία αναλαμπή του καπιταλισμού γιατί από τη δεκαετία του 1970 όλες οι αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες μεταπίπτουν σε μια κατάσταση χρόνιας και γενικευμένης κρίσης. Η κρίση γινόταν, με το πέρασμα του χρόνου, όλο και βαθύτερη παίρνοντας διαφορετικές μορφές.
Αν και διάφορες διαδικασίες, επέκταση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής σε αρκετές χώρες ιδιαίτερα της Ασίας και αποκανονικοποίηση των αγορών εμπορευμάτων και κεφαλαίων, είχαν σαν αποτέλεσμα να συνεχίζεται η καπιταλιστική συσσώρευση τα πραγματικά κρισιακά φαινόμενα εξακολουθούσαν να υποσκάπτουν το καπιταλιστικό παραγωγικό οικοδόμημα. Η κύρια έκφραση αυτού ήταν η παραγωγική ανικανότητα και παραλυσία της παραγωγικής μηχανής στις αναπτυγμένες χώρες. Το συνδυασμένο αποτέλεσμα των παραπάνω δυνάμεων ήταν να υποσκάπτεται συνεχώς η παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ αφού οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν πλέον να τη στηρίξουν οικονομικά καταφεύγοντας όλο και περισσότερο στο δανεισμό.
Οι φωνές που, στο εσωτερικό των ΗΠΑ, καλούσαν στην επιστροφή και πάλι στον απομονωτισμό γίνονταν όλο και ισχυρότερες. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως η τάση του απομονωτισμού ήσαν πάντα ισχυρή στις ΗΠΑ. Σημαντικότατη ήταν η επίδραση της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης και του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην ενίσχυση αυτών των φωνών αλλά και της επιτάχυνσης της διαδικασίας μεταβολών στη ηγεμονία του καπιταλιστικού κόσμου που είχε ήδη δρομολογηθεί. Από τη δεκαετία του 1990 αρχίζει μια διαδικασία αναδίπλωσης των ΗΠΑ και σε όλα τα πεδία. (δες R. Gilpin Πόλεμος και αλλαγή στη Διεθνή Πολιτική και Η Πρόκληση του Παγκόσμιου Καπιταλισμού, C. Kupchan Το τέλος της Αμερικάνικης Εποχής.). Η επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία ήταν η πρώτη ιμπεριαλιστική επέμβαση μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο κατά την οποία οι ΗΠΑ σύρθηκαν σε αυτή, από τη Γερμανία κυρίως. Η επίθεση στη Λιβύη ήταν εκείνη που ανέδειξε όμως μια νέα κατάσταση. Ποιο ήταν το νέο χαρακτηριστικό; Η προσπάθεια ηγεμονίας και πρωτοκαθεδρίας στην επίθεση κατά της Λιβύης από τη Βρετανία αλλά κατά κύριο λόγο από τη Γαλλία. Πριν καλά καλά παρθεί η απόφαση του ΟΗΕ η Γαλλία έτρεξε να επιτεθεί πρώτη. Γιατί;
Η απόσυρση των ΗΠΑ από την παγκόσμια ηγεμονία είχε σαν αποτέλεσμα την αρχή της δημιουργίας ενός πολυπολικού κόσμου. Το κενό που είχε αρχίσει να δημιουργείται έπρεπε να καλυφθεί. Μεταξύ των πλέον πρόθυμων για το ρόλο αυτό ήταν και η αστική τάξη της Γαλλίας. Καθώς έβλεπε μάλιστα το ρόλο της στην Ε.Ε και στην ευρωζώνη να φθίνει και να είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί ταπεινωτικά τη Γερμανία, η οποία μάλιστα ήταν ιδιαίτερα αλαζών στο ρόλο του οικονομικού ηγέτη της Ευρώπης, δεν είχε και πολλά περιθώρια επιλογών. Το ρόλο αυτό μάλιστα η αστική τάξη της Γαλλίας και η κυβέρνησή της τον είχε ήδη προετοιμάσει μέσω της πρόσφατης απόφασης για σύμπραξη των στρατιωτικών δυνάμεων της με τις στρατιωτικές δυνάμεις της Βρετανίας. Η Γαλλία απλά περίμενε την ευκαιρία για να δείξει τον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο της και άδραξε την ευκαιρία. Ή μπορεί και να ετοίμασε την ευκαιρία. Ας μη ξεχνάμε τους ιστορικούς δεσμούς της Γαλλίας με όλη τη βόρεια Αφρική. Αυτό όμως θα το δείξει το μέλλον.
Μόλις επομένως παρουσιάστηκε η ευκαιρία οι στρατιωτικές δυνάμεις της Γαλλίας, προετοιμασμένες ήδη, επιτέθηκαν με μια βιασύνη που προδίδει τις προθέσεις της. Η ΗΠΑ απρόθυμα ακολουθούσαν αν και ο ρόλος τους ήταν πολύ γνωστός. Στο πλαίσιο αυτό βλέπουμε τις αντιρρήσεις της Γερμανίας και την αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων από κάθε ενέργεια ακόμη και του ΝΑΤΟ. Η Γερμανία αντιλαμβανόμενη τη γαλλική τακτική για τη δημιουργία παγκόσμιου ηγεμονικού πόλου από τη Γαλλία και την Βρετανία προσπαθεί να αντιδράσει προβάλλοντας προσχήματα. Το γαλλικό σχέδιο είναι επομένως πολύ ευρύτερο από την πολιτική και εκλογική διάσωση του Γάλλου προέδρου από τη συντριβή. Έχει να κάνει με το παιχνίδι που άρχισε να παίζεται πλέον στη διεθνή πολιτική σκηνή και προετοιμάζει το νέο πολυπολικό κόσμο στον οποίο η Γαλλία αποζητά μια αναβαθμισμένη θέση. Στην ίδια κατεύθυνση κατατείνει και η πολιτική της Τουρκίας η οποία διεκδικεί για τον εαυτό της έναν αυξημένο ρόλο σε περιφερειακό επίπεδο.
Ποιες άλλες δυνάμεις θα μπουν στο παιχνίδι της παγκόσμιας ηγεμονίας; Αρκετοί είναι οι ενδιαφερόμενοι. Τον τελευταίο λόγο όμως θα τον έχει μάλλον η Κίνα. Ίσως όχι ακόμη αλλά αρκετά σύντομα. Αν πράγματι αυτό το παιχνίδι έχει αρχίσει να ξεδιπλώνεται και η γενικευμένη κρίση του καπιταλισμού να απλώνεται πλέον και στη διεθνή πολιτική σκακιέρα τα πράγματα γίνονται εξαιρετικά επικίνδυνα για τους λαούς όλης της γης. Αν έχω έστω και μερικώς δίκιο στην ανάλυσή μου ένα παιχνίδι με τη φωτιά έχει αρχίσει να παίζεται ήδη. Η μόνη ελπίδα είναι οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους. Αρχικά αντιδρώντας δυναμικά στα πολεμικά σχέδια των ηγετικών αστικών τάξεων των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών και κατόπιν με τη δημιουργία των συνθηκών που θα οδηγήσουν στην ανατροπή του γερασμένου και παρασιτικού καπιταλισμού που μόνο πόνο θα προκαλεί πλέον.
Γιώργος Π. Τριανταφυλλόπουλος
Οι εξελίξεις στη Λιβύη και η πολυεθνική ιμπεριαλιστική επέμβαση έκαναν αρκετά φανερά μερικά νέα χαρακτηριστικά στη διεθνή πολιτική σκηνή. Από τη δεκαετία του 1970 ήδη είχαν δημιουργηθεί οι συνθήκες που επέβαλλαν τις μεταβολές στη διεθνή πολιτική οι οποίες και ακολούθησαν. Στις αρχές της δεκαετίας οι ΗΠΑ από πλεονασματικές άρχισαν να γίνονται ελλειμματικές. Τα χρόνια πουν ακολούθησαν το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου δεν έφεραν μόνο την ηγεμονία στο Δυτικό κόσμο, και ίσως και στον κόσμο ολόκληρο, των ΗΠΑ αλλά και μια από τις χρυσές περιόδους του καπιταλισμού. Ήταν μάλλον η τελευταία αναλαμπή του καπιταλισμού γιατί από τη δεκαετία του 1970 όλες οι αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες μεταπίπτουν σε μια κατάσταση χρόνιας και γενικευμένης κρίσης. Η κρίση γινόταν, με το πέρασμα του χρόνου, όλο και βαθύτερη παίρνοντας διαφορετικές μορφές.
Αν και διάφορες διαδικασίες, επέκταση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής σε αρκετές χώρες ιδιαίτερα της Ασίας και αποκανονικοποίηση των αγορών εμπορευμάτων και κεφαλαίων, είχαν σαν αποτέλεσμα να συνεχίζεται η καπιταλιστική συσσώρευση τα πραγματικά κρισιακά φαινόμενα εξακολουθούσαν να υποσκάπτουν το καπιταλιστικό παραγωγικό οικοδόμημα. Η κύρια έκφραση αυτού ήταν η παραγωγική ανικανότητα και παραλυσία της παραγωγικής μηχανής στις αναπτυγμένες χώρες. Το συνδυασμένο αποτέλεσμα των παραπάνω δυνάμεων ήταν να υποσκάπτεται συνεχώς η παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ αφού οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν πλέον να τη στηρίξουν οικονομικά καταφεύγοντας όλο και περισσότερο στο δανεισμό.
Οι φωνές που, στο εσωτερικό των ΗΠΑ, καλούσαν στην επιστροφή και πάλι στον απομονωτισμό γίνονταν όλο και ισχυρότερες. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως η τάση του απομονωτισμού ήσαν πάντα ισχυρή στις ΗΠΑ. Σημαντικότατη ήταν η επίδραση της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης και του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην ενίσχυση αυτών των φωνών αλλά και της επιτάχυνσης της διαδικασίας μεταβολών στη ηγεμονία του καπιταλιστικού κόσμου που είχε ήδη δρομολογηθεί. Από τη δεκαετία του 1990 αρχίζει μια διαδικασία αναδίπλωσης των ΗΠΑ και σε όλα τα πεδία. (δες R. Gilpin Πόλεμος και αλλαγή στη Διεθνή Πολιτική και Η Πρόκληση του Παγκόσμιου Καπιταλισμού, C. Kupchan Το τέλος της Αμερικάνικης Εποχής.). Η επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία ήταν η πρώτη ιμπεριαλιστική επέμβαση μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο κατά την οποία οι ΗΠΑ σύρθηκαν σε αυτή, από τη Γερμανία κυρίως. Η επίθεση στη Λιβύη ήταν εκείνη που ανέδειξε όμως μια νέα κατάσταση. Ποιο ήταν το νέο χαρακτηριστικό; Η προσπάθεια ηγεμονίας και πρωτοκαθεδρίας στην επίθεση κατά της Λιβύης από τη Βρετανία αλλά κατά κύριο λόγο από τη Γαλλία. Πριν καλά καλά παρθεί η απόφαση του ΟΗΕ η Γαλλία έτρεξε να επιτεθεί πρώτη. Γιατί;
Η απόσυρση των ΗΠΑ από την παγκόσμια ηγεμονία είχε σαν αποτέλεσμα την αρχή της δημιουργίας ενός πολυπολικού κόσμου. Το κενό που είχε αρχίσει να δημιουργείται έπρεπε να καλυφθεί. Μεταξύ των πλέον πρόθυμων για το ρόλο αυτό ήταν και η αστική τάξη της Γαλλίας. Καθώς έβλεπε μάλιστα το ρόλο της στην Ε.Ε και στην ευρωζώνη να φθίνει και να είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί ταπεινωτικά τη Γερμανία, η οποία μάλιστα ήταν ιδιαίτερα αλαζών στο ρόλο του οικονομικού ηγέτη της Ευρώπης, δεν είχε και πολλά περιθώρια επιλογών. Το ρόλο αυτό μάλιστα η αστική τάξη της Γαλλίας και η κυβέρνησή της τον είχε ήδη προετοιμάσει μέσω της πρόσφατης απόφασης για σύμπραξη των στρατιωτικών δυνάμεων της με τις στρατιωτικές δυνάμεις της Βρετανίας. Η Γαλλία απλά περίμενε την ευκαιρία για να δείξει τον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο της και άδραξε την ευκαιρία. Ή μπορεί και να ετοίμασε την ευκαιρία. Ας μη ξεχνάμε τους ιστορικούς δεσμούς της Γαλλίας με όλη τη βόρεια Αφρική. Αυτό όμως θα το δείξει το μέλλον.
Μόλις επομένως παρουσιάστηκε η ευκαιρία οι στρατιωτικές δυνάμεις της Γαλλίας, προετοιμασμένες ήδη, επιτέθηκαν με μια βιασύνη που προδίδει τις προθέσεις της. Η ΗΠΑ απρόθυμα ακολουθούσαν αν και ο ρόλος τους ήταν πολύ γνωστός. Στο πλαίσιο αυτό βλέπουμε τις αντιρρήσεις της Γερμανίας και την αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων από κάθε ενέργεια ακόμη και του ΝΑΤΟ. Η Γερμανία αντιλαμβανόμενη τη γαλλική τακτική για τη δημιουργία παγκόσμιου ηγεμονικού πόλου από τη Γαλλία και την Βρετανία προσπαθεί να αντιδράσει προβάλλοντας προσχήματα. Το γαλλικό σχέδιο είναι επομένως πολύ ευρύτερο από την πολιτική και εκλογική διάσωση του Γάλλου προέδρου από τη συντριβή. Έχει να κάνει με το παιχνίδι που άρχισε να παίζεται πλέον στη διεθνή πολιτική σκηνή και προετοιμάζει το νέο πολυπολικό κόσμο στον οποίο η Γαλλία αποζητά μια αναβαθμισμένη θέση. Στην ίδια κατεύθυνση κατατείνει και η πολιτική της Τουρκίας η οποία διεκδικεί για τον εαυτό της έναν αυξημένο ρόλο σε περιφερειακό επίπεδο.
Ποιες άλλες δυνάμεις θα μπουν στο παιχνίδι της παγκόσμιας ηγεμονίας; Αρκετοί είναι οι ενδιαφερόμενοι. Τον τελευταίο λόγο όμως θα τον έχει μάλλον η Κίνα. Ίσως όχι ακόμη αλλά αρκετά σύντομα. Αν πράγματι αυτό το παιχνίδι έχει αρχίσει να ξεδιπλώνεται και η γενικευμένη κρίση του καπιταλισμού να απλώνεται πλέον και στη διεθνή πολιτική σκακιέρα τα πράγματα γίνονται εξαιρετικά επικίνδυνα για τους λαούς όλης της γης. Αν έχω έστω και μερικώς δίκιο στην ανάλυσή μου ένα παιχνίδι με τη φωτιά έχει αρχίσει να παίζεται ήδη. Η μόνη ελπίδα είναι οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους. Αρχικά αντιδρώντας δυναμικά στα πολεμικά σχέδια των ηγετικών αστικών τάξεων των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών και κατόπιν με τη δημιουργία των συνθηκών που θα οδηγήσουν στην ανατροπή του γερασμένου και παρασιτικού καπιταλισμού που μόνο πόνο θα προκαλεί πλέον.
Γιώργος Π. Τριανταφυλλόπουλος
4 σχόλια:
Νομίζω είναι κάπως μακρυά η εποχή που οι ΗΠΑ θα έχουν παραιτηθεί από την παγκόσμια ηγεμονία !Άλλωστε ο πόλεμος στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ καλά κρατεί ακόμη!Για να μην υπολογίσουμε τον παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας,και τον ψυχρό πόλεμο στο Ιράν και στην Κορέα.Το ανησυχητικό είναι ότι λόγω της αδυναμίας τους να δώσουν παντού το παρών λόγω υπερχρέωσης και οικονομικής κρίσης δεν διστάζουν να επιστρατεύσουν άφρονες φίλους και συμμάχους για να συμπληρώνουν το κενό!Έτσι έχουμε μια μεγάλη διασπορά του κινδύνου και την πιθανή σύγκρουση των δύο κόσμων στην κυριολεξία!Και στον ένα θέλοντας και μη είμαστε και εμείς!Κατά τα άλλα ως συνήθως εξαιρετικό!
nikos__alfa
Φυσικά δεν μιλάω για ηθελημένη παραίτηση αλλά για αδυναμία. Μια αδυναμία που πηγάζει από το κόστος που συνεπάγεται η παγκόσμια ηγεμονία. Ένα κόστος που δε μπορούν πλέον να το σηκώσουν οι ΗΠΑ.Τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν μια συνεχή υποχώρηση του ειδικού βάρους της οικονομίας των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό με τη σειρά του έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αντικειμενική ικανότητα για το ρόλο των ΗΠΑ ως απόλυτου παγκόσμιου ηγεμόνα.
Σου άφησα κάτι για την Γέφυρα στου techie,το είδες;
nikos_alfa
Ευχαριστώ πολύ nikos_alfa. Ελπίζω κάτι να καταφέρω. Πράγματι όλο το κόλπο βρίσκεται στις εταιρείες εκμετάλλευσης των συντηρήσεων και της είσπρξης διοδίων καθώς και σε διάφορες άλλες. Ελπίζω με τη βοήθειά σας να καταφέρω κάτι. Μακάρι να συνεργαζόμαστε πολλοί και να γράφαμε πιο πλήρη άρθρα. Ευχαριστώ και πάλι.
Δημοσίευση σχολίου